Arı ürünleri; arılar tarafından üretilen bal, polen, propolis, arı sütü, arı zehri ve arı ekmeği gibi dünyanın en zengin besin maddeleri arasında yer almaktadır. Doğal antioksidan maddeleri içeren bal ve arı ürünleri insan vücudunu deformasyona uğratmadan en etkili bir şekilde tedavi eder.
Bitki tomurcuklarından elde edilen Polen arılar için bir besin kaynağıdır. Arılar ihtiyacı olan enerjiyi toplamak yavru sürkülasyonunu devam ettirmek için de polen kullanırlar. Polen içerisinde B vitamini ve türevleri,14 çeşit yağ asidi ve karbonhidrat bulunmaktadır. Bağırsak, mide, kolestrol, kalp ve Karaciğerin işlevselliğini artırır. Yaraların kısa sürede kapanmasında etkilidir ve antioksidan özellik gösterir. Sıcak basmaları, menopoz, metabolizma düzenin sağlanması gibi sorunlarda etkilidir.
Arı sütü; 5 ile 20 günlük işçi arılar tarafından salgı yoluyla ana arının ve yavruların beslenmesinde kullanılmak üzere üretilmektedir. Arı ürünleri içinde besin değeri en yüksek maddeler arasında yer almaktadır.
Diğer adıyla apitoksin olarak bilinen arı zehri acı, renksiz bir maddedir. Arıların larvalarından çıkmasından sonra 20 gün içerisinde kendisini tamamlamaktadır. Elde edilmesi uğraş isteyen bir süreçtir. Özel yöntemler ile zehirler toplanmaktadır.(Cam altına yerleştirilen elektrik tellerine akım verilmesi ile arıların zehirlerini camların üzerine bırakması vb.)İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinde arıların daha fazla olması nedeniyle zehir miktarı artmaktadır. İçeriği nedeniyle AP terapi( arı zehrinin diğer bal ürünleri olan propolis, bal, arısütü, polen ile birleştirilmesi ile tedavi için ortaya çıkan üründür)gibi tıpta duyarsızlaşma işlemlerinde, cilthastalıklarında, kalp ve damar rahatsızlıklarında, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde, sinir hücrelerindeki bozulmaların giderilmesinde, sinir sistemi problemlerinde kullanılabilmektedir.
Arıların yaprak döken ağaçların tomurcuklarından topladığı, balmumu ve polen ile harmanlamış bir maddedir. Diğer ismiyle arı zamkı olarak adlandırılır. Petek temizliği ve dış çevreden gelebilecek mantar, böcek ve bakterilere karşı kovanı korumak için arıların kullandığı bir üründür. Genel olarak koyu kahverengi olarak bulunmada toplanmış olduğu bölge türüne göre yeşil. Kırmızı ve sarı renk alabilmektedir. Polenden farklı olarak B1,B2,B3,C,E vitamini, çinko, bakır, demir, kalsiyum minerallerini fazlaca bulundurmaktadır. İnsan sağlığı içinde faydasının çok fazla olduğu bilinmektedir.
Kapsül, damla, krem, şurup ve toz formlar halinde kullanılabilmektedir. Damla halinde bulunan bir propolis, ağız yaralarında, boğaz enfeksiyonlarının iyileşmesinde yiyeceklere katılarak tüketilebileceği gibi ağız gargarası şeklinde de kullanılabilir.
Tablet ve kapsül halinde bulunabilenpropolis, uyku sorunlarının düzenlenmesinde, bağışıklık sistemi sorunlarında su ile yutularak kullanılır. Krem propolis, cilt yanık ve yaralarının tedavisinde cilt üzerine sürülerek kullanılır. Sprey formda bulunan propolis yaraların üzerine sıkılarak uygulanır. Yararlarının yanında bazı zararları da bulunmaktadır.
Organik arıcılığa geçiş sürecinde kovan içerisinde ki petek mumlar organik mumlar ile değiştirilmeli ya da var olmakta olan peteklerde kimyasal bir birikinti olmadığı analizler yolu ile ispatlanmalıdır.
Yapılmakta olan işlemlerin süreç boyunca kayıt altına alınması ne zaman nereye taşındığının, hangi organik tarıma uygun organik veya doğal ilaçları kullandığının belirtmesi gerekmektedir. Organik tarım yönetmeliğine göre belirtilmiş olan organik üretime uygun bir sahada gerçekleştirilmiş ise organik ürün olarak arıcının jurnaline yazılır. Sertifika işlemleri yapan firma bilgisinin dâhilinde organik bal paketleme tesisine hiçbir kimyasal kalıntı bulaştırmadan taşınması gerekir.
Organik bir bal; cildi yeniler, damarlarıaçar, hafızayı güçlendirir, öksürük ve balgam söktürmede etkilidir. Kabızlığı yok eder. Gözün görme kabiliyetini artırır. Kolesterol seviyesini düzenler. Uykusuzluk üzerinde çok etkilidir.
Organik balın oluşumu için esas olan arılardır. Arı; en basit tanımı ile zar kanatlılar familyasını oluşturan tüm böceklere verilen isimdir. Arıların yetiştiricilikte, ekonomide ve doğal döngü içerisinde önemi yadsınamayacak kadar büyük ve önemlidir. Faydaları da göz önüne alındığından artık arı yetiştiriciliği dünyanın birçok yerinde yapılmaktadır. Doğada koloniler şeklinde yaşayan arılar zaman içinde de farklı ırklara bölünmüşlerdir. Bazı ırkların bal yapma kapasitesi yüksek ve sakin iken iken bazı arıların bal yapma kapasitesi düşük ve insanı sokmaya yatkındır. Genel olarak bilinen arı ırkları:
Genel olarak Avrupa ülkelerinde bulunan bu arı türleri esmer arı olarak da bilinirler. Vücutları uzun ve sık olmayan tüyler ile kaplı olup vücutlarının altında sarı noktalar bulundururlar. Dil yapıları kısa olduğundan tohumlu meyve nektarından fazla yaralanamazlar bu sebepten çok tercih edilmemektedirler. Daha çok kısa boylu otların olduğu ve kışın sert geçtiği yerlerde tercih edilirler. Esmer bal arılarının döl verme ihtimalleri de oldukça zayıftır. Yavru tutma yerlerinde fazla miktarda bal bulundururlar. Üstün bir hayatta kalma gücüne sahiptirler. Saldırgandırlar ve düşman gördükleri ile toplu halde savaşmaya meyillidirler.
İtalya’nın Sicilya adası ana vatanı olarak bilinmekle birlikte dünyada pek çok yerde yetiştirilebilirler. Sakin arı çeşitleri grubundadırlar. İnce yapılı vücuda sahiptirler. Vücutları genellikle böceklerin sahip olduğu siyah kitin tabakasının tersine sarı kitin tabakası ile kaplıdır ve üzerinde sık dizilmiş sarı tüyler vardır. Kışın sert geçtiği bölgelerde yaşayamazlar. Döl verme oranları yüksektir ve ilkbahar aylarında başlayıp sonbahar aylarının sonuna kadar devam edebilirler. Bağışıklıkları siyah arı türlerine oranla daha güçlüdür. Sarı arı türleri peteklerini içgüdüleri ile düzgün bir şekilde yapabilirler ve kovanlarını genellikle temiz tutarlar.
Türkiye sınırları içerisinde karniyol bal arısı olarak da söylenmektedirler. Yoğun olarak görüldüğü yer Balkan sınırlarıdır. Vücutları ince ve kısa tüylerle sarılıdır. Koyu renkli bir kitin tabakası bulundururlar. Erkeklerde kıl renkleri farklılık gösterebilir. Uzun dil yapısına sahiptirler. Yavru oluşumu fazla miktardadır. Döl vermeye yatkındır. Polen miktarları yeterli olduğu sürece yavrulamaya devam ederler. Büyük bir aile grubuna sahip olmak isterler ancak sonbaharda koloni sayıları çok hızlı olacak şekilde azalır ve küçük aile grupları içerisinde geçirirler. Bu da tüketimin az olmasına sebep olduğundan kışı kolay geçirirler. Tohumlu bitkilerden yararlanma oranları yüksektir. Propolisi az kullandıklarından kovanları ve petekleri temiz kalır.
Aşırı saldırgan bir arı türüdür. Vücutları küçük ve koyu sarı renktedir. Siyah bir kitin tabaksı üzerinde seyrek sarı ve siyah tüyler bulundurur. Melezlenme ile verim alınmadığından çok fazla tercih edilmezler. Ülkemizde Akdeniz kıyılarında bulunurlar.
Ana vatanı Kafkasya Bölgesi olarak bilinen bu tür ülkemiz sınırları içinde Ardahan’ın Posof ilçesinde ağırlıklı olmak üzere Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun yaylalarında yetiştirilmektedir. Erkek arılarının tüyleri siyahtır. Sakindir ve yavru verimleri yüksektir. Yaşam alanlarında göre ikiye ayrılırlar. Dağlarda yaşayanlar gri renkte, alçak bölgelerde yaşayanlar ise sarı renktedir. Geniş bir aile oluşumu tercih ederler. Propolisi fazla miktarda kullandıkları için petek ve kovan temizliği zordur.
Uysal tabiatlı bir arı türü olan Anadolu arısı çok çalışkan ve kuvvetlidir. Vücutları genel olarak esmer renklidir. Bütün iklim koşullarına uyum sağlayabilirler. Ülkemizin hemen her yerinde yetiştirilirler.
Vücutlarının büyüklüğü ve organ yapılarının farklılıklarından dolayı normal arı popülasyonlarından farklı olarak görülmüştür. Batı Karadeniz bölgesinin bal arası olarak bilinirler. Kışa dayanıklı, çalışkan ve yüksek bal verimliliğine sahiptirler. Melezleme ve seleksiyon için uygun ve ümit vadeden bir türdür. Anadolu ve Kafkas arısına göre 3 kat daha fazla bal verimine sahiptirler.
Anadolu arısının bir türü olan Muğla arısı her arı çeşidi gibi doğal ortam şartlarında yetişmiştir. Gezici arıcılık ile farkında olunmadan Karadeniz bölgesine gelmişlerdir. Ancak kışa dayanıklı olmadıkları için Karadeniz bölgesinde hayatta kalma ihtimalleri pek yoktur. Sıcaklığın mevsim normallerinin üstünde olduğu bölgelerde verim gösterebilirler.
Belfast arısı dünyanın en meşhur arılarından olan Hibrid arılarındandır. Diğer arı türleri gibi bir ırk değil farklı ırklardan bilinen arıların yapay yollarla döllenmesi sonucu oluşur. Belfast arılarının verimleri çok yüksek ve yavru oluşumu hızlıdır.
Dünya genelinde bulunan daha birçok arı türü vardır. Bu da arı yetiştiriciliğinin çeşitlenmesini ve üreticilerinin artmasını sağlamıştır. Bu sektörün önde gelenlerinden biri Bayram arıcılıktır. Özellikle her türlü sertifikasyona sahip olması ve ana arı konusunda ön planda bulunması daha çok tercih edilmesini sağlamıştır.
Arılardan elde edilen ürünler de çeşitlilik göstermektedir: Bal, polen, arısütü, arızehri, propolis…
Arı türlerinin farklılık göstermesi bal çeşitlerinin oluşmasının sağlamıştır. Bal; arıların çiçeklerden ve meyve tomurcuklarından alınan nektarın arıların bal midesi adı verilen organlarında interveraz enzimi ile kimyasal değişime uğraması sonucu oluşan petek hücrelerine yerleşen faydalı bir besindir. Farklı yörelerin bulunması, çiçekçeşitliliği, arıların beslenme şeklinin farklılığı gibi unsurlar da bal çeşitliliğinin olmasını sağlamıştır.
Türkiye genelinde üretilmesi mümkün olan çam balının en çok görüldüğü yerler Ege ve Akdeniz bölgeleridir. Genellikle sarıçam ağaçlarından üretilir. En önemli özelliği şekerlenmeden ve kıvamı bozulmadan yıllarca saklanabiliyor olmasıdır. Bal arıları tarafından çam ağaçlarında yaşayan canlıların salgıladığı ürünler toplanarak elde edilir. Diğer bal türlerinin aksine arıların çiçeklerden topladığı nektarlardan değil çam ağaçlarının üzerinde oluşmuş reçinelerden elde ettiği salgı balıdır. İki aşamada gerçekleşir. Yoğun aromalı ve koyu kahverengi bir renktedir. Gıda sektöründe kullanıldığı gibi tıpta da boğaz hastalıklarına iyi geldiği bilinir.
Karadeniz Bölgesine has bir bal çeşididir. Kestane ağacının çiçek verme süresi kısa olduğu için diğer bal türlerinin aksine polen toplama süresi daha kısadır. Koyu kahverengi daha sıvı kıvamlı bir baldır. Organik kestane balı; Kas ağrıları, el titremeleri ve uyuşamaları, kanın temizlenmesi ve kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur. Arıların balın içinde hidrojen peroksidin üretimine yol açması ve bu hidrojen peroksidin sürekli yenilenmesi yaralardaki bakterilerin kısa sürede öldürülmesini sağlar.
Üretimi Türkiye genelinde yapılabilmektedir. Nisan ayında çiçek açamaya başlayan ot haziran başlarına kadar çiçeklenmeye devam eder. Genel rengi koyudur. Karabaş otunun verimliliği ilkbahar ayında alınan yağmur miktarına göre değiştiği için bal üretimi de buna bağlı olarak değişmektedir. Kalitesi yüksek bir baldır. İçerdiği aminoasit miktarı diğer bal türlerine göre 3-4 kat fazladır. Sara nöbetlerinin giderilmesinde, ağrı kesici özellikte, astım krizlerinde, kap ve damar rahatsızlıklarının giderilmesinde, damar sertliğinin giderilmesinde kullanılabilmektedir.
Üretim bölgesi Doğu Karadeniz taraflarıdır. Ormangülü bitkisinden elde edilebildiği gibi yayla çiçeklerinden de nektar alınabilmektedir. Sadece Kaçkar eteklerinde yetişen ormangülleri arıların bal yaptığı zaman diliminde açmaktadır. Bu sebeple özel bir bal türüdür. Günlük tüketim miktarının 1 çay kaşığını aşması halinde baş dönmesi, sarhoşluk, ishal ve sersemlik yapma ihtimalivardır. Fazla tüketilmesi halinde tükürükte artış, nabız ve kan basıncı düşmesi, zehirlenme ve hatta ölüm ihtimali bulunmaktadır.
Bütün bal türleri arıların bal oluşturdukları yerlere ve arı çeşitlerine göre değişiklik göstermektedir. Bal üretiminin artması ile arı satışlarıda artış göstermiş ve birçok firma arı satımına başlamıştır. Önemli olan organik ve doğal bir bal yapmak olduğundan arı türleri ve güvenilir bir firma olması önem taşımaktadır. Bayram Arıcılık firmasında hem arı türleri hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Aynı zamanda Bayram Arıcılık firması arıların güvenle ulaşması ve paketlemesi, hangi arının ne kadar bal vereceği, ana arılar hakkında bilinmeyen bazı soruların güvenilir bir şekilde giderilmesini sağlar.